Een sterke veiligheidscultuur staat of valt met leiders die veiligheid zichtbaar en consequent prioriteit geven, óók als de druk hoog is om sneller of goedkoper te werken.

Maar leiderschap is niet alleen iets van managers. In ieder van ons schuilt een leider. In een gezonde veiligheidscultuur nemen we allemaal verantwoordelijkheid: we spreken elkaar aan, geven complimenten en ondersteunen elkaar.

Ik geef eerlijk toe: ook ik heb weleens langs iets gelopen waar ik eigenlijk wat van had moeten zeggen. Gelukkig wezen collega’s me daarop. Juist daardoor ging ik beter nadenken over mijn rol als leider. Want als je als leider bewust een onveilige situatie negeert, dan is het vanaf dat moment toegestaan. Daarmee creëer je een gedoogsituatie.

En nee, dat is niet altijd eenvoudig. Als een regel nog niet is geland, of zo vaak wordt overtreden dat niemand hem serieus neemt, dan is handhaven lastig. Dan moet je terug naar de tekentafel: vragen we het onmogelijke? Is de reden achter de regel wel duidelijk of maken we het nodeloos ingewikkeld?

Hoe ziet goed leiderschap eruit?

Een leider die veiligheid belangrijk vindt, maakt dat zichtbaar, niet vanwege regels of bonussen, maar uit oprechte zorg dat iedereen veilig thuiskomt. Dat betekent onder meer:

• Onveilige situaties niet gedogen.
• Oprecht interesse tonen in de werkelijkheid, ook als het geen goed nieuws is.
• Kennis van veiligheid hebben én dit geloofwaardig uitdragen.
• Het goede voorbeeld geven.
• Het gesprek aangaan als iets niet veilig is.
• Complimenteren als het wél goed gaat.

Leidinggevenden hebben grote invloed op het dagelijkse gedrag van medewerkers. Wanneer zij veiligheid uitstralen en er actief naar vragen, wordt het vanzelf een onderdeel van het dagelijkse werk.

Goed leiderschap betekent dat directie en management bewust kiezen voor veiligheid als topprioriteit in alle bedrijfsactiviteiten, en dit ook zichtbaar en consequent laten zien. Veiligheid is dan geen bijzaak, maar een manier van werken.

Leiderschap is voor ons allemaal

In iedereen schuilt een leider. We hebben die leider in onszelf nodig om prestaties te verbeteren. Hoeveel bereiken we als iedereen wel ziet hoe het beter kan, maar blijft wachten tot ‘de baas’ er iets mee doet? En hoeveel meer bereiken we als we allemaal zelf bijdragen, ieder vanuit onze eigen rol, verantwoordelijkheid en deskundigheid? In dat tweede geval gedragen we ons allemaal als leiders en bereiken we veel meer.

Tot slot

Leiderschap gaat niet alleen over regels handhaven of plannen maken achter je PC. Het gaat over aanwezig zijn, luisteren, aanspreken, complimenten geven,  het goede voorbeeld geven en soms je nek uitsteken.

Veiligheid wordt pas echt geloofwaardig wanneer leiders laten zien dat ze er onvoorwaardelijk achter staan, in woorden én in daden.

Leiderschap en commitment vormen daarmee voor mij de basis van een gezonde veiligheidscultuur.

Wat vinden jullie, hoe belangrijk is leiderschap in een veiligheidscultuur?